Yıllardır il olma hayali kuran Elbistan, Akdeniz Üniversitesi Alanya İşletme Fakültesi’nin yapmış olduğu çalışmada il olmaya uygun ilçeler arasında dördüncü sırada yer aldı.
Analitik Hiyerarşi Proses (AHP) yöntemiyle yapılan çalışma da ilçenin merkez nüfusu, toplam nüfusu ve ilçenin bağlı oldukları vilayete uzunluğu ele alındı.
Yapılan çalışmada uzaklık kriterine göre Elbistan, 158 kilometre ile iline en uzak ilçe ve bu da Elbistan’ı 16 puanla il olmaya en uygun ilçe yapıyor. Merkez nüfus kriterine bakıldığında ise Elbistan, 85 bin 642 nüfusla il olmaya en uygun dördüncü ilçe. Belde sayısına bakıldığında ise Elbistan’ın hiçbir beldesi bulunmazken, Fethiye ve Alanya’nın 3 beldesi bulunuyor. Bağlanabilecek ilçe sayısına bakıldığında ise Elbistan ve Bergama İlçeleri’ne 7 ilçenin bağlanabileceği tespit edilirken bu özellik de her iki, ilçeyi il olmaya en uygun ilçelerde birinci sıraya taşıyor.
Güngör; “İlçeleri Dünya Çapında Kullanılan Bir Sistemle Belirledik”
Alanya’nın birinci, Elbistan’ın ise dördüncü sırada yer aldığı çalışmanın detayları hakkında gazetemizin sorularını yanıtlayan Akdeniz Üniversitesi Alanya İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Güngör, Türkiye’de il olmaya uygun ilçeler çalışmasının başkanlığını kendisinin yaptığı 6 kişilik bir ekip tarafından yapıldığını söyledi.
Güngör; “Bu çalışmada endüstri ve işletme mühendisliği alanında çok yoğun bir şekilde kullanılan matematiksel bir yöntem olan, dünya çapında kullanılan, optimum ve en iyi sıralama yapan AHP tekniğini uyguladık. Uygulamada bir ön eleme yapılarak il olmaya aday ilçeler belirlenmiştir. Ön eleme için merkez nüfusun 50 binden fazla olması, ilçe nüfusunun 100 binden fazla olması ve il merkezine uzaklığın 100 kilometreden fazla olması olmak üzere 3 kriter ele alınmıştır. Bu kriterlerin üçünü birden sağlayan bir kentin ilçe statüsü ile idare edilmesinde artık ciddi zorluklar ortaya çıktığı düşüncesi ile çalışmada dikkate alınması uygun olan sekiz ilçe belirlenmiştir” dedi.
“Alanya İlçesi 33 Puanla İl Olmaya Uygunlukta Birinci Sırada”
Yapmış oldukları çalışma sonunda ilçelerin il olmaya uygunluklarını 100 puan üzerinden değerlendirdiklerini belirten Güngör; “Alanya ilçemiz 33 puanla il olmaya uygun ilçeler arasında birinci sırada yer alırken, Bandırma 20 puanla ikinci sırada, Fethiye 11 puanla üçüncü sırada, Elbistan ve Ödemiş 8 puanla dördüncü sırada, Bergama ve Erciş 7 puanla beşinci sırada, Ereğli ise 6 puanla altıncı sırada. Bu puanlamaları da belirli kriterlere göre yaptık ve çalışmada kullandığımız rakamları da valiliklerin, kaymakamlıkların ve diğer kurumların internet sitelerinde yer alan rakamlara göre yaptık. Örneğin Elbistan İlçesi, 158 kilometre ile iline en uzak olan ilçe ve buna göre uzaklık kriteri açısından il olmaya aday en uygun ilçe yaklaşık % 16 ile yani 16 puanla Elbistan’dır. Çalışmamızda Elbistan’a bağlanabilcek ilçe sayısını 7 olarak tespit ederken, Alanya’nın ilçe sayısı 3 olmuştur” dedi.
“Bilimsel Bir Çözüm Olursa, Hükümetlerde Rahat Eder”
İl olmaya uygun ilçeler sıralamasının bilimsel bir çalışma ile yapıldığının altını çizen işletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İbrahim Güngör, bu çalışmayı herhangi bir kişi ya da kurumun isteği üzerine yapmadıklarını belirterek; “Bu bilimsel çalışmalar sürekli devam eden çalışmalardır. Bizim işimiz bu. Nerde bir sorun fark ettik, bu sorunun çözümünü araştırmakla görevliyiz. Yıllardır konuşulan bir şey ve biz bu soruna bilimsel çözüm getirsek hükümette rahat eder siyasi partilerde rahat eder. Mesela daha önce memur alımları hükümetin ve bakanların emrindeydi. Şimdi bu bir sisteme bağlandı ve hiç kimse çıkıp da sen niye alındın da ben alınmadım demiyor. Aynı şekilde bu konuda da bilimsel bir yöntem ortaya konur ve bu yöntemin gereği olarak il olması gerekenler il olur, diğer yerler de zamanını bekler. Bizler, buna bilimsel bir çözüm bulmak için bu çalışmayı yaptık” dedi.
“Çalışmaya Hiçbir El Değmedi”
Prof. Dr. İbrahim Güngör, Alanya’da bulunan bir fakültenin yapmış olduğu çalışmada Alanya’nın birinci sırada çıktığını ve bunun da ister istemez insanlarda ‘kendi şehirlerini birinci yaptılar’ düşüncesinin olabileceğinin belirtilmesi üzerine; “Bizde böyle düşünülebileceğini tahmin ettik ama bunu engellemek de mümkün değil. Bu tamamen bilimsel çalışma. Böyle düşünler oldu ve bu konuda da bana birçok mail geldi, telefonla arayanlar oldu. Hepsine de verileri inceleyin ondan sonra tekrer görüşelim cevabını verdim. Verilere baksınlar, eğer Alanya ile ilgili yazdığımız rakamlarda bir yanlışlık varsa, örneğin Alanya İlçesi bağlı Antalya’ya 138 kilometre uzaklıkta değil de 80 kilometre uzaklıktaysa ‘kendi ilçelerini birinci yaptı’ şeklinde düşünebilirler. Bu çalışmaya ne el değdi, ne gönül değdi. Tamamen bilimsel çalışma kullanıldı, dünya çapındaki bir teknik kullanıldı. Biz sadece öncelik yaptık. Biz zaten Alanya’nın birinci çıkacağını biliyorduk ve bunu da göstermek istedik” dedi.
Aksu; “Belde Nüfusunu 10 Bin Olarak Belirlediğimiz İçin Elbistan’ın Beldesi Yok”
Çalışmada görev yapan Akdeniz Üniversitesi Öğretim Görevlisi Muharrem Aksu da çalışmayı belirli kıstaslara göre yaptıklarını belirtirken, gazetemize yapmış olduğu açıklama ile 9 beldesi bulunan Elbistan’ın belde sayısının sıfır olarak gösterilmesine de açıklık getirdi. Aksu; “İlçelere bağlı olan yerleşim yerlerinden nüfusu 10 bin ve üzeri olanları belde olarak kabul ettik. Elbistan’da nüfusu 10 binden fazla olan yer olmadığı için belde olarak gösteremedik. Bizim kriterlerimiz böyleydi. Belde nüfusunu 5 bine indiğimiz zaman çok daha fazla beldeler çıkıyor ve çok daha karmaşık hal alıyordu onun için çalışmamızda belde olacak yerleri 10 bin ve üzeri nüfusa sahip olan yerler olarak belirledik. Beldelerle ilgili rakamları da TÜİK’ten aldık” dedi.
“Afşin, Ekinözü, Nurhak, Göksun, Darende, Sarız ve Tufanbeyli İlçeleri Elbistan’a Bağlanabilecek İlçeler”
Yapılan çalışma sonunda Elbistan’a bağlanabilecek ilçe sayısının 7 olarak belirlendiğini söyleyen Aksu; “Bunlar hepsi Kahramanmaraş’ın ilçeleri de değil. Malatya’nın Darende İlçesi’ni Elbistan’a bağladık çünkü Darende Malatya’dan çok Elbistan’a yakın. Kayseri’nin Sarız ve Adana’nın Tufanbeyli İlçesi’ni de Elbistan’a bağladık. Çünkü bu ilçelerde bağlı oldukları ilden çok Elbistan’a yakınlar. Bu 3 ilçe dışında Afşin, Göksun, Ekinözü ve Nurhak İlçeleri’ni de Elbistan’a bağladık. Belli bir kıstaslar koyduk, bu kıstaslar içerisine giren tüm ilçelere uyguladık ve böyle bir sıralama ortaya çıktı” dedi.
“Hükümet İsterse Çok Daha Detaylı Bir Araştırma Yaparız”
Muhrarrem Aksu son olarak, ‘Hükümet, Türkiye’deki bazı ilçeleri il yapmak ve bunu da sizin yapmış olduğunu çalışmaya göre yapmak isterse hükümet için daha detaylı bir çalışma yapar mısınız?’ şeklindeki soruya; “Elbette. Zaten bu bir modeldir. Hükümetten öyle bir talep geldiği takdirde hastanede kişi başına düşen yatak sayısından doktor sayısına, okuma-yazma bilen oranlarından tutun da daha birçok faktöre kadar çok daha detaylı bir çalışma yaparız” sözleriyle cevap verdi.